AŞIKBABA
AŞIKLIĞI
Aşıkbaba'nın edebi anlayışının ana kaynağı sevgidir. Sevginin pınarı ise gönül pınarıdır.
Yunus Emre'nin
Gönül Çalab'ın tahtı
Çalap Gönüle bahtı
İki cihan betbahtı
Kim gönül yıkar ise...
dörtlüğünde gördüğümüz ilahi ölçü Aşıkbaba'da:
Allah'ı o en son göklerde değil
Çiçeklerde ara, güllerde ara
Gözünü dikip bir yerde değil
Gönüllerde ara, dillerde ara...
derken Yunus'ta gördüğümüz tasavvufi mekanda aradığı yolu bulmanın rahatlığı içindedir. Bunun kaynağı irfana ermek ve arif olabilmenin zorluğunu da çok güzel ortaya koyar. Bunu da:
Eskide kalmamış, arif sözünde
Yaşı kalmamış, bir damla gözünde
Üstadla çırağın iki yüzünde
Dökülmüş itimat, suyu kalmamış...
diyerek zamandan şikayetini çok anlamlı bir biçimde ortaya koymaktadır.
Bu şikayetler O'nun yergilerine de çok güzel yansır. İkinci Dünya Harbi'nin sıkıntılı ve yokluk günlerinde kahveye giden Aşıkbaba'ya şekeri az, açık bir çay ikram edilir. Sonra da kahve ister. Nohut çekimi bir kahve gelir. Bu duruma çok üzülür ve şöyle der:
KOŞMA
Gamı Def'etmeye, kahveye girdim
Edep erkan ile selam verdim
Merhaba diyene, merhaba dedim
Merhaba demiyeni bilenlerdenim
Ben çay istedim sen kantı dayarsın
Şeker yarım koyar, gözüm boyarsın
Çördük Suyu'nu yedi kuruş sayarsın*
Kâr ile zararı bilenlerdenim
Getirdin önüme koydun bir nohut
Dedim oğlum bunu ötede kavurt
Kalkıpta kaçmaya kalmadı vakit
Nohutu kahveyi bilenlerdenim
Nohut ile hoş değildir aramız
Ekstıra kahve içmek töremiz
Bostancıya sattırmayız kereviz
Adabı erkanı bilenlerdenim
Ne yapsın Mustafa böyle kış günü
Canım sıkılıyor evde kış günü
Birkaç kahveci var devlet düşkünü
Düşkünler halinde bilenlerdenim
* Çördük Suyu : Tokat'ta içilen içme sularından birinin adıdır. Merkez Çördük Köyü'nden gelir.